Her 100 kişiden 3’ünde görülen göz tembelliği erken dönemde tedavi edilmediği takdirde kalıcı görme kusurlarına sebep olabilir. Bu yazımızda göz tembelliği tanısının nasıl konulduğunu ve göz tembelliğinin nasıl tedavi edildiğini sizler için yazdık.
Göz tembelliği bir veya her iki gözü de etkileyebilen, çocuklarda daha yaygın görülen bir göz rahatsızlığıdır. Göz tembelliği gelişen göz daha bulanık görmeye başlar ve bu durum zaman içerisinde ilerleyebilir. Gözde tembelliği teşhis edilmesi halinde zaman kaybedilmeden bu durum tedavi edilmelidir. Aksi takdirde tembellik gelişen gözde kalıcı görme kaybı gibi ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.
Göz tembelliği nedir?
Göz tembelliği tıpta ambliyopi olarak adlandırılan, gözlerden birinin veya her ikisinin de net görememesiyle karakterize olmuş bir göz hastalığıdır. Çoğunlukla bebeklik döneminden itibaren açığa çıkmaya başlar. Çocuklarda göz tembelliği müdahale edilmediği müddetçe görme kaybı gibi ciddi problemleri beraberinde getirebilir.
Göz tembelliği genellikle farklı görme bozuklukları veya gözlerdeki yapısal sorunlardan kaynaklı gelişir. En yaygın görülen nedenleri arasında kırma kusurları bulunur. Miyop, hipermetrop veya astigmat gibi yüksek dereceli kırma kusurları, beyne net olmayan sinyaller gönderdiğinden beyin bu sinyalleri bir süre sonra geçersiz sayabilir ve bu durum gözde tembellik gelişmesiyle sonuçlanabilir. Çocuğun gözlerinde şaşılık veya katarakt gelişmesi halinde de benzer bir şekilde göz tembelliği gelişebilir.
Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı nedeniyle bebeğin göz sinir ve kaslarının yeteri kadar gelişememiş olması göz tembelliğine neden olabilir. Ambliyopi tedavisi için hastalığın neden kaynaklı geliştiğinin teşhis edilmesi ve kişiye özel tedavi planı yapılması gerekir.
Göz tembelliğinin belirtileri nelerdir?
Ebeveynler çocuklarında ambliyopi belirtilerinin gözlemlemede zorluk yaşayabilirler. Rahatsızlık genellikle rutin göz muayenesi sırasında göz hastalıkları uzmanı tarafından fark edilir. Ancak göz tembelliğinin ilerlemesi halinde ebeveynler veya yetişkinlik döneminde geliştiği durumlarda kişinin kendisi belirtileri fark edilebilir.
Göz tembelliğini işaret eden belirtiler şu şekildedir;
- Bir nesneye odaklanırken başın bir yöne doğru eğilmesi,
- Gözler arasındaki paralelliğin bozulması (şaşılık),
- Göz kapağı düşüklüğü,
- Vücudun bir tarafını yanlışlıkla nesnelere çarpma,
- Bir nesneye odaklanırken bir gözün kapatılma ihtiyacı duyulması.
Bahsedilen belirtilerin gözlemlenmesi halinde bir sağlık uzmanına danışılması, ambliyopinin ilerlemesini önleme ve hastalığı kontrol altına almada büyük bir öneme sahiptir.
Göz tembelliği tanısı nasıl konur?
Ambliyopi belirtileriyle bir sağlık uzmanına başvurulması halinde öncelikle göz hastalıkları uzmanı rutin bir muayene gerçekleştirir. Yapılacak olan muayene sırasında gözlerin görebilme kapasiteleri ölçülür. Bunlara ek olarak göz yapısı ve gözde kayma gelişip gelişmediği de değerlendirilir. Kapama yöntemiyle tek gözün kapatılması ve nesne takip edilmesi istenebilir. Yapılacak olan klinik inceleme sırasında doktor ambliyopi teşhisi koyabilir.
Ambliyopi gelişimi temelinde farklı bir nörolojik problemin olduğu düşünülmesi halinde hekim hastayı farklı bir tıbbi birime sevk edebilir. Bu tarz bir durumda multidisipliner bir tanı ve tedavi yöntemi benimsenerek, göz tembelliğini ilerlemesinin önüne geçilmesi hedeflenir.
Göz tembelliği nasıl tedavi edilir?
Ambliyopi teşhisi alınmasıyla göz tembelliği nasıl geçer sorusu gündeme gelebilir. Göz tembelliği tedavisi yetişkinlerde ve çocuklarda tembellik gelişen gözün daha aktif bir şekilde çalışmasını hedefler. Uygulanacak olan tedavilerle beyin ve her iki göz arasındaki bağlantının güçlendirilmesi sağlanır.
Göz tembelliği egzersizleri tedavide ilk adımı oluşturur. Göz bandı aracılığıyla sağlam göz kapatılır. Bu sayede tembellik görülen gözün daha aktif şekilde çalışması desteklenir. Güçlü göz görüşü engellenerek beyin güçsüz sinyaller gönderen göze odaklanacağından zaman içerisinde bu gözün de aktif çalışması teşvik edilebilir.
Çocuklarda göz tembelliği miyop, hipermetrop gibi kırma problemlerine bağlı geliştiğinde gözlük tedavisine başvurulabilir. Kırma derecesine uygun gözlük takılarak gözün aktif şekilde çalışması desteklenir. Bu tür tedaviler ilaçlı göz damlalarıyla da desteklenebilir.
Bahsedilen tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı veya göz tembelliğini ileri derecede olduğu durumlarda ise ambliyopi ameliyatına başvurulur. Her yaş grubuna uygulanabilen bu ameliyatla, bahsedilen tedavilerle gözde düzeltilemeyen yapısal sorunların giderilmesi sağlanır.
İdeal göz sağlığı gelişimi için göz tembelliğine yönelik belirtiler gözlemlenmesi halinde uzman bir göz hekimine başvurulması tedavinin başarısı açısından büyük önem taşımaktadır. Erken teşhis ve tedaviyle hastanın yaşam kalitesini düşüren semptomlar kontrol altına alınabilir, hastalık nedeniyle gelişebilecek olan komplikasyonlar önlenebilir.
